[Dit is onderdeel van het project De Realtime Revolutie. Koop het mooie door @wilg vormgegeven papieren boek (20 euro) of de ePub (10 euro) ]
Op scholen wordt vaak de nadruk gelegd op de gevaren van social media. Remco Pijpers van Mijn Kind Online zal die niet ontkennen, maar legt zelf de nadruk op de grote mogelijkheden. En omdat er een digitale kloof tussen leerlingen onderling dreigt, moeten scholen vaart maken met het omarmen van social media, vindt hij.
Wat is de impact van het realtime web en social media op het onderwijs?
‘De school is altijd het midden van een gemeenschap geweest en door social media wordt dat nog eens benadrukt. Ouders krijgen meer invloed, leerlingen hebben aanzienlijk meer invloed. De rol van de leraar als alleswetende autoriteit was al aan het veranderen, door social media zet dat door. Dat hoeft helemaal niet nadelig uit te pakken. Een góede leraar blijft inspirator. Dat blijkt wel uit het boek dat in juni uitbrengen waarin we 20 leraren en directeuren portretteren die social media op school hebben geintegreerd. Dat zijn onderwijs-mensen, geen ict’ ers, fantastische, bezielde mensen die maar met één ding bezig zijn: hun leerlingen een intense leerervaring bezorgen. Ze gaan naar buiten als dat bijdraagt aan de les EN ze gebruiken social media als dat toepasselijk is. Niets meer, niets minder.’
Wat is de kracht?
‘Met hulp van social media kan hij/zij de betrokkenheid van leerlingen verhogen. Ook de betrokkenheid van ouders kan met social media worden verhoogd.’
Wat is de zwakte?
‘Er wordt weleens gezegd dat jongeren ‘verslaafd’ zouden zijn aan sociale media. Dat geloof ik niet. Alsof je verslaafd zou kunnen zijn aan vriendschap en daar medisch voor behandeld moet worden. Wel denk ik dat sociale media en toegang tot sociale media via allerlei apparaten afleiding kunnen geven waar kinderen en jongeren geen weerstand tegen kunnen bieden. We doen er goed aan kinderen te leren effectief met media om te gaan.’
Hoe kan het onderwijs helpen?
‘Wij zien grote verschillen in mediavaardigheden tussen kinderen onderling. Je zou zelfs kunnen spreken van een groeiende digitale kloof – tussen leerlingen onderling. Het gebrek aan ‘mediawijsheid‘ zou weleens het nieuwe analfabetisme kunnen zijn. Veel hangt af van hoe ver de school is met het onderwijs over sociale media en of kinderen worden opgevoed door ouders die aandacht besteden aan social media en hoe daar goed mee om te gaan.
Daarom is het zo belangrijk dat scholen tempo maken met kinderen social media vaardigheden te leren. Kinderen moeten leren media te gebruiken zoals ze ook leren lezen en schrijven. In plaats van passieve consumenten, zouden kinderen krachtige participanten moeten worden.
Het onderwijs kan enorm helpen. Sterker nog, móet helpen. Help kinderen zich voor te bereiden op de arbeidsmarkt waarin ze social media positief moeten kunnen inzetten, zonder zichzelf of anderen te duperen.’
Hoe kan het onderwijs hinderen?
‘Door geen tempo te maken het onderwijs te veranderen en door teveel te luisteren naar deskundigen die defensieve protocollen aanraden, waarin vooral staat wat NIET mag.’
Wat is het gevaar en hoe daarop te anticiperen?
‘Leerlingen gebruiken sociale media om te communiceren en daarmee publiceren ze, maken ze openbaar. Dat gaat niet altijd goed. Daarom is het belangrijk dat we kinderen leren stil te staan bij wat ze delen met de hele wereld, juist door ze te leren media te maken en die te publiceren. Zet in op creativiteit. Word als school een mediabedrijf en beschouw elke leerling als mediaproducent in opleiding. Stel een Social Media Coordinator aan die sociale media als kanaal gebruikt om te communiceren met leerlingen.’
Als een school of onderwijzer / leraar aan jou vraagt wat ze met social media moeten, wat raad jij dan aan?
‘Social media doe je er niet ‘even’ bij, laat het niet alleen aan een stagiair over. Social media is geen eenrichtingsverkeer – het gaat om de ‘ ontmoeting’ en ‘het gesprek’, niet om een filmpje dat je via YouTube aanbiedt en dat is het dan. Besef verder dat niet alle leerlingen volledig aangesloten zijn. Je wilt lesgeven met hulp van smartphones? Nog niet iedereen heeft zo’n apparaat.
Het belangrijkste: kijk naar hoe social media je kunnen helpen. Wat wil je bereiken, stel jezelf een helder doel. Heb je dat niet, begin er dan (nog) niet aan.
Verder: denk niet in defensieve protocollen. Denk offensief. Er zijn zoveel nuttige doelstellingen:
1. Marketinginstrument:
· meer verkeer naar je school-site sturen, zodat je je zichtbaarheid vergroot, gericht contact leggen met je doelgroep,
· vergroten van de bekendheid van je school bij ouders van leerlingen
· meer contact met aanleverende scholen en met vervolgopleidingen
· meer contact met (oud-)leerlingen
· bouwen aan een positief imago van de school en een netwerk opbouw van ‘ambassadeurs’ die daar aan bijdragen.
2. Ter ondersteuning van het primaire proces:
· ontwikkelen van een netwerk met andere scholen, in binnen- en buitenland
· uitwisseling van kennis en informatie met andere scholen
· meer en beter contact met het bedrijfsleven en met het beroepsveld
· het vergroten van ouderbetrokkenheid
· de eigen kennis op het gebied van media vergroten om zo het gebruik van media te kunnen ondersteunen in het primaire proces
3. In het primaire proces
· het verrijken van de lesstof en daardoor betere prestaties van leerlingen
· het inzetten van het sociale netwerk in het primaire proces, ten behoeve van bijv. meer interactie binnen en buiten het klaslokaal, tijd- en plaatsonafhankelijk leren, kennisconstructie i.p.v. kennisoverdracht, betekenisvol en authentiek leren enz.’