Eric van den Berg is zelf katholiek. Toen het url katholiek.nl vrij kwam kocht hij het. De site trekt inmiddels jaarlijks twee miljoen bezoekers. Maar Van den Berg is ook projectleider. In die functie held hij toezicht op het ontstaan van mijnkerk.nl. De site, een initiatief van de Protestantse Kerk Nederland (PKN) ging twee weken geleden online. “Het is niet meer de traditionele kerk die gebonden is aan een stenen gebouw. Het is een plek, in de vorm van een online site, waar mensen samenkomen en de dingen doen die bij het protestantse geloof horen.” Nu nog vaak een afgeleide van hoe het er in een stenen kerk aan toe gaat, maar Van den Berg is ervan overtuigd dat dat gaat veranderen.

Mijnkerk.nl is een experiment. “Zoals iedere missionaire plek van de PKN een experiment is.” Want daar valt het initiatief onder: de afdeling missionair werk. Altijd op zoek naar nieuwe plekken om een kerk te stichten. Of het nu op de Zuidas in Amsterdam is, op vinex locaties of online. Waarbij de laatste plek wel heel nieuwe eisen stelt aan die kerk. Want vaste rituelen uit de protestantse kerk, zoals het avondmaal waarbij brood en wijn een rol spelen, verlopen moeilijk via de glasvezel kabel. Maar daarom niet getreurd. Mijnkerk.nl heeft wel een eigen dominee, Fred Omvlee, op Twitter te vinden als @fromvlee: “dominee ter land ter zee en in de cloud”. Daarnaast dragen (gast)bloggers bij en zullen er diensten gestreamd worden, naast off-line events. “Ze hebben nu drie jaar gekregen om te experimenteren en te kijken wat het beste werkt en daarin worden die verschillende vormen naast elkaar uitgetest.”

“De online doelgroep is een andere dan je nu al vindt in de kerk ”

Wat in ieder geval goed werkt is duidelijkheid. Mensen willen weten waar je voor staat. “Ik ben een dominee, ik ben protestant en ik sta hier en hier voor en daarvoor kun je me benaderen. In eerste instantie waren we bezig met de vraag: hoe moeten we dat verwoorden, welke woorden moeten we gebruiken? Zo hebben we een hele lange discussie gehad of in de navigatie het woord preek moest staan. Preek klinkt gelijk stoffig en langdradig.  Maar vooral van de doelgroep kwam het commentaar: noem het nou maar preek, dat is toch wat het is. Waarom zou je het dan inspiratie noemen? Dat is veel te vaag!” Een doelgroep die breder is dan de huidige groep protestante kerkgangers. “Het zijn mensen, even los van leeftijd, die wel iets hebben meegekregen van het christelijk geloof. Daar waarschijnlijk niks meer mee doen of misschien er zelfs een aversie tegen hebben, maar toch wel de behoefte hebben aan zingevingsvragen. Daar is mijnkerk.nl voor bedoeld.”

“Er is verschil tussen religie online en online religie ”

Van den Berg constateert dat de huidige kerken online, waar mijnkerk.nl een mooi voorbeeld van is, nog erg dicht bij de kerk zoals we die kennen blijven . “Het is nu nog kopiëren: kerkje spelen online. (…) Het is gewoon in veel gevallen het parochieblad  online dumpen, een schilletje er overheen en dan zijn we klaar. Dat werk natuurlijk niet. Dus dit is een tussenfase.”

Hoewel Van den Berg ook moet toegeven dat de Protestantse Kerk Nederland met mijnkerk.nl haar nek uitsteekt, wil hij onderscheid maken tussen religie online of online religie. “Religie online is katholiek.nl, dat is mijnkerk.n,l dat is feitelijk de representatie van het oude geloofssysteem naar een nieuw jasje: of je het nou hip maakt of niet, dat is het. Bij online religie dan heb je een switch gemaakt. Dan is het primair online misschien met wat vleugjes off-line contacten. Dus ook de beeldcultuur, de symboliek is allemaal op het web als eerste ontstaan.”

Als voorbeeld noemt hij de Pilgrammers. Een groep jongeren tussen de 20 en 30 die elkaar op Instagram hebben gevonden en niks anders doen dan het delen van foto’s, praten over liefde en elkaar zo nu en dan ontmoeten. De groep noemt zichzelf een religieuze beweging. Een voorbeeld van verandering die komen gaat, aldus Van den Berg. “Ik denk dat het woord religie onder invloed van het internet fundamenteel aan het veranderen is.”

“Mensen gaan online hun eigen geloof pakket samenstellen ”

“De trend die ik zie dat steeds meer mensen online hun eigen geloof pakketje gaan samenstellen en daar een community omheen bouwen.” En waar nu nog off-line rituelen zoveel mogelijk naar de online wereld worden vertaald, zullen die plaats maken voor geheel eigen online rituelen. Want ook al hebben kerken te maken met leegloop, de behoefte aan zingeving blijft bestaan. Maar dan op een nieuwe, moderne manier. Een thema waar ook over zal worden gepraat op zaterdag 9 november op de bijeenkomst kerk2013.nl. “Daar gaan we het hebben over nieuwe kerken. Met 30 workshop leiders,  60 workshops en een paar honderd bezoekers. Meer dan vorig jaar, maar er is nog een wereld te winnen: het kan echt nog een tandje beter.”

(Een verslag van @daalder)

De afleveringen van Top Names zijn via Soundcloud en iTunes als podcast beschikbaar dankzij sponsoring van Merchandise.nl.