Onderzoeksjournalistiek wordt vaak gezien als één van de pijlers van een gezonde democratie. Dankzij goed onderzoek worden machthebbers gecontroleerd en blijven burgers op de hoogte. Probleem is dat onderzoeksjournalistiek duur is. Hierdoor staat het, met name in de regio waar regionale kranten het moeilijk hebben, onder zware druk. Dat moet anders kunnen, aldus de drie mannen achter  Yournalism. Zij bedachten een crowdfund platform voor onderzoeksjournalistiek. Met dat idee wonnen zij The Challenge, de Tegel Toekomstprijs en wisten zij onlangs Stichting Democratie en Media en Veronica Venture te interesseren om 50.000 euro in het initiatief te steken.

Yournalism werkt eigenlijk heel eenvoudig. Iedereen kan een onderzoeksvoorstel indienen. “Wij werken met de kennis vanuit mensen: wat vind jij nou belangrijk en wil je graag onderzocht hebben en speelt dat bij jou in de buurt of op een landelijk niveau”, aldus CEO en mede-oprichter Huub Schuijn in Top Names. Het team van Yournalism doet vervolgens het voorwerk: “We checken de feiten en kijken naar de juiste insteek voor een onderzoek. Daarnaast zorgen we ervoor dat we een journalist vinden die daar de juiste ervaring mee heeft.” Daarna wordt met hulp van het publiek geprobeerd om 3000 euro voor het onderzoek bij elkaar te krijgen. Wanneer dat lukt krijgt een freelance journalist een maand de tijd om het onderzoek uit te voeren. In de zes weken dat Yournalism als platform actief is zijn tot op heden twee onderzoeksvoorstellen voldoende door het publiek gesteund. Opvallend is dat het daarbij om landelijke onderzoeksvragen gaat.

“Zonder enig marketing budget de meute bereiken”

Voor landelijke thema’s is eenvoudiger meer publiek te vinden. Dat komt vooral doordat de bekendheid en daarmee het bereik van Yournalism op dit moment nog niet heel groot is. “We zijn drie jonge gasten. We zijn met wat hulp van stagiaires en vrienden en kennissen om ons heen dit begonnen. En het begint nu langzaam aan te veranderen in een bedrijf met werknemers. We zijn nog aan het zoeken naar de juiste vorm, maar ga maar eens zonder enig marketing budget de meute bereiken.” Het klinkt als een kwestie van lange adem. Mede dankzij de financiële bijdrage van Stichting Democratie en Media en Veronica Ventures lijkt Yournalism die adem gegund. “We zijn echt heel erg op zoek naar hoe we wat nieuws kunnen doen in deze markt.  En hoe leidt de uitdaging van mensen aan elkaar verbinden tot een nieuwe vorm vinden van journalistiek.”

Want voor Yournalism staat het vast: de gevestigde journalistiek maakt onvoldoende gebruik van de kennis van de massa. “Over het algemeen geldt: het publiek is eng. Er bestaat een ivoren toren. De rolodex wordt heel zorgvuldig opgebouwd,  ook omdat je niet zomaar wat kunt verkondigen, want dan ga je nat als journalist. Maar wat nu als je dat boek opnieuw openslaat en probeert de kennis, ervaringen en inzichten van willekeurige burgers bij elkaar te brengen en daar een methode op toepast. Om te kijken: wat is waar? Hoe kunnen we verifiëren of dat klopt? Kunnen mensen elkaar controleren? Een soort wikipedia voor de journalistiek.” Schuijn hoopt dat journalisten op die manier toegang krijgen tot veel meer kennis en feiten wat de kwaliteit van de journalistiek zal verhogen.

“Het vinden van de juiste onderzoeksvragen”

Yournalism gaat geld verdienen door de uitkomsten van de onderzoeken zo breed mogelijk aan de man te brengen. Mensen die bijdragen krijgen de uitkomsten, in welke vorm ze dan ook verschijnen, vanzelf. Twee onderzoeken in zes weken betekent vooralsnog geen vetpot.  Groei van het publiek en naamsbekendheid en het vinden van de juiste onderzoeksvragen moeten daarin uitkomst bieden. “Er moet een boel gebeuren. We zien ook grote verschillen in snelheid waarmee een vraag al dan niet gefund wordt. Het onderzoek naar de macht van de zorgverzekeraars  was binnen twee dagen financieel rond. Waanzinnig: hoe kan het zo snel gaan? Andere verhalen redden het net niet en anderen pas na een lange tijd. Daarin zijn we dus heel erg zoekende naar de dynamiek van crowdfunding in de onderzoeks journalistiek, want dat is iets heel nieuws.”

Yournalism wijkt af van het succes bij andere crowdfund platformen. Daar is inmiddels aangetoond dat een belangrijk deel van de funding uit het eigen netwerk moet kunnen worden gehaald. Mensen die het jou gunnen. Bij Yournalism draait het niet om mensen, maar gaat het  in eerste instantie om een onderwerp. Toch maakt Schuijn  zich geen zorgen: “Waar ik heel erg in geloof: als het mensen aan gaat en ze hebben er iedere dag zelf mee te maken en het raakt een bepaalde pijn die dicht bij ze staat, dan is er heus wel een behoefte om daar wat aan bij te dragen.” Daarmee is niet elke onderzoeksvraag automatisch een succes. “Dat is interessant: welk soort onderwerpen zijn geschikt voor de crowdfunding en crowdsourcing die ons platform biedt. En in hoeverre zijn wij in staat om langzaam maar zeker Nederland en misschien wel een wat groter publiek te prikkelen om hier anders over na te denken. (…)  Wie weet dat we straks veel meer mensen weten te bereiken en ook met grotere bedragen grotere projecten kunnen gaan draaien en misschien meerdere journalisten in een team aan de slag kunnen laten gaan. Dat zou ik fantastisch vinden.”

(Een verslag van @daalder)

De afleveringen van Top Names zijn via Soundcloud en iTunes als podcast beschikbaar dankzij sponsoring van Merchandise.nl.