Sinds 1 januari dit jaar is Ward Wijndelts hoofdredacteur van Vrij Nederland. Het legendarische blad dat een hoogtepunt beleefde in de jaren 70, verschijnt inmiddels nog maar 16 keer per jaar. Het aantal abonnees liep de afgelopen jaren gestaag terug. Aan Wijndelts, die hiervoor  bezig was met de vernieuwing van de NRC, de taak om daar verandering in te brengen. “Ik wil me bezig te houden met de vraag  hoe we de kwaliteitsjournalistiek van Vrij Nederland online naar een nieuw publiek kunnen brengen, op zo’n manier dat we daar ook geld mee verdienen en kunnen blijven bestaan.”

Vrij Nederland heeft een helder verhaal nodig meent Wijdelts. “VN is een aquarel geworden. Een aquarel die relevantie en urgentie ontbeert en wat je online moet hebben is een heldere afzender. Je moet weten waar de titel voor staat en het moet urgentie en relevantie bevatten. Dus eigenlijk is het niet zo heel ingewikkeld: je moet gaan kijken naar je gebruiker. Waar heeft iemand behoefte aan? Wat wil iemand lezen? Welke onderwerpen spelen er? Waar kun je een debat over entameren dat aanslaat? Je moet luisteren: waar  zitten de onderwerpen.”

“Denkers en kunstenaars moeten zich gaan bemoeien met het politieke en maatschappelijke debat”

Wijndelts twijfelt niet aan de kwaliteit van de artikelen. Die zijn in zijn visie beter dan ooit. “We slagen er alleen minder goed in om uit te leggen waarom we bestaan. Daar zit een uitdaging. En we hebben echt wat laten liggen de afgelopen tien jaar in het online positioneren. Ik denk dat de tijd op dit moment heel erg rijp is voor VN. Dat heeft te maken met wat er in Amerika gebeurt, maar ook in Frankrijk, Duitsland of Nederland gebeurt. Er gebeuren heel veel dingen die roepen om contemplatie. Om een actieve bijdrage aan de debatten daarover vanuit de culturele hoek. Denkers en kunstenaars moeten zich gaan bemoeien met het politieke en maatschappelijke debat.”

En daar blijft het niet bij. Ook technologische ontwikkelingen moeten scherp worden gevolgd. “Ik denk dat CEO’s en techneuten  de voortgang voortstuwen, kijk naar Uber, Tesla en dat soort bedrijven. Ik denk dat wij als VN, als denkende culturele voorhoede, ook op dat terrein een actieve rol moeten gaan spelen. We moeten het debat terug veroveren en de culturele kijk inbrengen. Dat is een hele heldere opdracht waardoor VN weer relevant zal worden. Uiteraard zorg ik er dan voor dat het op alle mogelijke dragers beschikbaar is.” Dat VN vooral mikt op een elite wijst Wijndelts naar het rijk der fabelen. “Meer dan 50% van de Nederlanders is hoger opgeleid. Ik denk niet dat wij iets maken wat interessant is voor maar een klein deel van die hoger opgeleiden. Ik denk dat wij iets maken voor iedereen die in de wereld geïnteresseerd is. Daarvoor hoef je geen hoge opleiding te hebben, maar wel een beetje slim zijn, interesse en engagement hebben.”

“VN zal altijd op papier blijven verschijnen”

Wat Wijndelts betreft wordt online het uitgangspunt voor VN. Maar zal een papieren uitgave altijd blijven bestaan. “VN zal altijd op papier blijven verschijnen. Ik denk wel dat de frequentie heel erg afhankelijk moet zijn van de behoefte. Een maandblad verschijnt over het algemeen 10 keer per jaar. Wij verschijnen nu 16 keer per jaar. Dat is tussen een week en een maandblad in. Daar moet je wat scherper in durven zijn denk ik. Als je een glossy maakt, dan maak je 10 goede edities per jaar of je zegt we gaan naar een iets hogere frequentie, dan wordt het niet zo gelikt als het nu is. Of je maakt eens per kwartaal iets echt heel moois dat je maanden op je koffietafel kunt laten liggen. Je moet iets met print, want dat is een kado. En het is prachtig dat wij zo’n 18.000 mensen hebben die zo maandelijks met ons in contact komen. Dus je moet er echt mee doorgaan. Het wordt ook heel erg gewaardeerd en het is een mooie manier om je te onderscheiden van zoiets als de Correspondent.”

Online zal VN niet gaan werken met een paywall. Mensen moeten kennis kunnen nemen van het product. “Je kunt niet zeggen wij zijn fantastisch en als je dat wilt controleren dan moet je dokken. Zo werkt dat niet. Je moet kennis kunnen maken met het product. Alleen de manier waarop dat is een vak.” Zelf schrijft Wijndelts de helft van de mensen met een proefabonnement een brief om ze over te halen betaald abonnee te worden. “Ik vind dat heel leuk en het biedt mij veel inzichten, maar het is ook een manier van klantenbinding. Zo doen we heel veel verschillende kleine dingen om die band met de lezer sterk te houden, zodat ze niet weglopen omdat wij daar geen moeite voor hebben gedaan. Want dat is heel stom en zonde.”

(Een verslag van @daalder)

De afleveringen van Top Names zijn via Soundcloud en iTunes als podcast beschikbaar dankzij sponsoring van  Merchandise.