Jochem Koole Bitcoin is een niche product, maar de onderliggende techniek gaat zorgen voor een flinke verandering in de financiële wereld zoals wij die nu kennen. Dat is mijn conclusie na een middag in het ABN AMRO Dialogues House, waar trend watcher en veeldoener Vincent Everts samen met Bitcoin-ondernemer Rutger van Zuidam op donderdag 15 maart het eerste nationale Bitcoin Congres organiseerden. Nationale (en internationale) voor- en tegenstanders waren gevraagd om de aanwezigen te vertellen over de voordelen èn de risico’s van cryptovaluta. Vreemd genoeg waren ze het vooral veel met elkaar eens.
Bitcoin is misschien wel het bekendste voorbeeld van cryptovaluta; geld dat is gebaseerd op versleutelingssystemen en dat gepaard gaat met een zogenaamd proof of work-schema. Dit schema wordt gebruikt om het geld te genereren, om het te controleren op echtheid en om er mee te kunnen handelen.
Haar bekendheid dankt Bitcoin enigszins aan negatieve verhalen. Zo is het een uitermate geschikt betaalmiddel gebleken om illegale goederen als drugs en wapens mee aan te schaffen of moordenaars mee te betalen. Tot 2 oktober 2013 werden er via de inmiddels opgerolde Silk Road-website duizenden Bitcoins ingewisseld voor allerlei zaken die het daglicht niet kunnen verdragen. Ook kent het systeem nogal wat beveiligingsgaten, zo bevestigt Mike Hearn. Hearn is één van de 10 tot 15 mensen (over het exacte aantal wordt wat schimmig gedaan) die aan de Bitcoin core sleutelen. Dat deze gebrekkige beveiliging risico’s met zich meebrengt, bleek in april 2014 toen er 850.000 Bitcoins met een waarde van $ 450 miljoen werden ontvreemd via de in Tokyo gevestigde Bitcoin-beurs Mt. Gox.
Vincent Everts in gesprek met Jan Kees de Jager
En als iemand jouw Bitcoins ontvreemd, dan ben je ze gewoon kwijt. Er is geen toezichthouder die jou beschermt, zegt ook Jan Kees de Jager. De Jager is vooral bekend als oud-minister van financiën en maakte de crisis van heel dichtbij mee. “In het voorjaar van 2010 zijn we dicht langs de afgrond gevaren. Dit gebeurde opnieuw in het voorjaar en de zomer van 2011.” Het systeem is echter overeind blijven staan. Het Europese betalingsverkeer en de waarde van de Euro waren volgens De Jager “bakens van rust en stabiliteit” in uitermate roerige tijden. Dat we in de westerse wereld zo’n degelijk en efficiënt betaalsysteem hebben, zorgt ervoor dat Bitcoin voor ons in Nederland geen noodzakelijke functie heeft.
Heel anders is dit in grote delen van Afrika, waar mensen geen credit cards en zelfs geen bankrekening hebben. Voor hen is Bitcoin een interessant betaalmiddel. “Hoe frustrerend is het,” zegt Marc van der Chijs, managing partner van investeringsclub CrossPacific Capital, “dat je via het internet toegang hebt tot allerlei webshops waar je de mooiste spullen ziet, maar dat je die niet kunt kopen omdat je geen bankrekening hebt!?” Van der Chijs is positief over Bitcoin. Toen hij in 2013 ineens niet meer bij zijn Cypriotische bankrekening kon, ging hij op zoek naar alternatieven en kwam hij al snel bij Bitcoin uit. Hij gelooft niet in een compleet vrij systeem, maar meer in een middenweg waarbij de overheid een en ander reguleert. In de VS gebeurt dit nu ook, volgens Van der Chijs. De overheid kijkt hoe ze Bitcoins kunnen toevoegen aan het bestaande financiële systeem. Dan kan Wall Street er ook in investeren en omdat het aantal Bitcoins gelijk blijft, zal de waarde met een factor 10 tot 100 stijgen.
Even zo positief is Moe Levin, European director of business development bij Bitpay, een partij die (internet)ondernemingen aansluit op het Bitcoin-systeem, waardoor zij betalingen in Bitcoins kunnen accepteren. Bitpay sluit inmiddels meer dan 1.000 partijen per week aan, haalde miljoenen aan investeringen op (waaronder 30 miljoen uit een fonds waar ook Richard Branson in investeert) en is één van de snelst groeiende partijen in Bitcoin-land. Maar is het aansluiten van ondernemingen de juiste meeteenheid om naar te kijken? Mike Hearn, de eerder genoemde Bitcoin-developer, vraagt het zich af. Wereldwijd worden er jaarlijks slechts 65.000 Bitcoin-betalingen gedaan. Het betaalmiddel is volgens hem ook met name interessant voor verkopers. Zij hoeven geen hoge fees meer te betalen aan banken. Tegelijkertijd loopt de koper nu het risico, dat de verkoper loopt met een creditcard-aankoop.
“Credit cards mostly win today” – Bitcoin core developer Mike Hearn
De mooiste vergelijking is van Tuur Demeester. De veelgevraagde Bitcoin-spreker uit Brugge moedigt ons aan om sceptisch te zijn en alle feiten te controleren. Hij vergelijkt de opkomst van Bitcoin met de opkomst van kerosine en paraffine in de 19e eeuw. Tot die tijd werden huishoudens verlicht met walvisolie. Volgens Demeester zaten de walvisvaarders dan ook in de energiehandel. Dit ging jaren goed, totdat de walvisolie werd vervangen door een beter product. Hetzelfde ziet hij nu gebeuren in de bancaire wereld, waar een crisis sinds 2008 aantoont dat het onderliggende systeem aan slijtage onderhevig is. Technologische ontwikkelingen laten het systeem nog meer op een old timer lijken: middels cryptovaluta kan in kortere tijd meer geld over de hele wereld worden verplaatst zonder dat dit kosten met zich meebrengt. Geen wonder dat banken als ABN AMRO, ING en De Nederlandse Bank (beiden ook aanwezig) geïnteresseerd zijn in het niche product Bitcoin, maar vooral in de onderliggende techniek. Daarover hoop ik volgend jaar meer te horen.
