[Dit is onderdeel van het project De Realtime Revolutie. Koop het mooie door @wilg vormgegeven papieren boek (20 euro) of de ePub (10 euro)]
Arjan El Fassed is Tweede Kamerlid voor Groen Links, waar hij zich onder meer met ontwikkelingssamenwerking bezighoudt. Ook is hij internetpionier, met 270 duizend volgers op Twitter. De impact van het realtime web op de politiek? De politicus kan zijn informatie veel directer halen van de plek waar het gebeurt en hij kan de mensen nauwer bij zijn werk betrekken.
Wat is de invloed van het realtime web op het werk van een politicus?
‘De rauwe werkelijkheid wordt veel sneller zichtbaar door het realtime web. Als we in de jaren tachtig gewone mensen in Oost-Duitsland over langere tijd hadden kunnen volgen, hadden we vermoedelijk gezien dat de val van de Berlijnse Muur evident was. Als we in Zuid-Afrika mensen die zich tegen apartheid verzetten over langere tijd hadden kunnen volgen, hadden we de val van het regime vermoedelijk ook zien aankomen. Via reguliere media zag je de verhalen van gewone mensen uit die gebieden zelden, vooral politici en militairen kwamen aan het woord. Nu komen de verhalen van gewone burgers dichterbij. En als je daar tijd en energie in stopt, kun je de mensen vinden die het verschil maken of de beste informatie verspreiden.’
‘Ik volg soms ambulancechauffeurs, hulpverleners of studenten in conflictgebieden, omdat je die mensen in hun eigen omgeving hoort vertellen wat er speelt. Ik zou willen dat journalisten meer wegwijzers naar goede bronnen zouden worden. Dat een correspondent in China waardevolle bronnen in kaart brengt en daar een verhaal uit destilleert, dat hij laat zien wie hij volgt, zodat je direct toegang hebt tot die goede bronnen en ze kunt volgen. Dat zie je in Egypte gebeuren. Daardoor kan ik mijn mening stoelen op meningen van de straat en zit ik dichter op de werkelijkheid dan wanneer de verhalen bijvoorbeeld alleen via politieke autoriteiten komen.’
Hoe vind je in de veelheid van bronnen wat van waarde is?
‘Goede bronnen zijn lastig te vinden. Het is moeilijk om veel mensen te volgen. Je moet kiezen: langdurig volgen en selectief zijn. Via via kom je dan bij waardevolle bronnen. Via een interessante persoon uit Gaza kom ik bij andere goede mensen uit die streek, mensen die gevoed worden door veel verschillende meningen en authentieke verhalen. Dan krijg je andere informatie dan via het reguliere Journaal. Dankzij social media kun je people’s history realtime beleven. Het is belangrijk voor mijn werk als politicus om me bezig te houden met wat er in de wereld om ons heen gebeurt.
Hoe helpt Twitter jou je gedachtegoed te verspreiden of het gesprek aan te gaan?
‘Twitter stelt me in staat online een veel groter netwerk te onderhouden en dan dat offline kan. Ik houd me in de Tweede Kamer ook bezig met de digitale agenda. De kennis die daarvoor nodig is, is te vinden via internet. En dan heb ik het niet over de directeuren, maar over de mensen die het dagelijkse werk doen, die dagelijks ervaren waar de grootste knelpunten zitten en oplossingen vanuit de praktijk aandragen. Het is interessant om met een directeur van KPN te spreken, maar het bijvoorbeeld via Twitter volgen van het personeel van het bedrijf geeft meer inzichten in onderwerpen en problemen. De pioniers waarmee je de toekomst en gevolgen wilt bespreken, zijn binnen handbereik. De vele mensen waarmee je in contact staat, zorgen voor een stuwende kracht. Door te crowdsourcen krijg je betere oplossingen voor problemen dan alleen via een directeur met profileringsdrang.’
Hoe breng jij je verhaal bij de kiezer?
‘Door het gesprek aan te gaan en te laten zien waar ik aan werk, met wie ik dat doe en wat het gevolg is. Als het over open data gaat, vraag ik online welke data idealiter vrij beschikbaar moet komen. Als ik me ergens hard voor maak, laat ik dat weten en als het lukt natuurlijk ook. Er is veel chagrijn over ontwikkelingssamenwerking in Nederland. Ik heb met succes een motie ingediend, zodat de belastingbetaler à la minute kan zien wat er met dat geld gebeurt in Afrika. Dat kan via je smartphone. De andere kant van de medaille is dat de gemiddelde Afrikaan kan zien welk geld zijn land binnenkomt en kan controleren of het besteed wordt waarvoor het bedoeld is. Met die informatie kunnen mensen in ontwikkelingslanden hun eigen overheden ter verantwoording roepen.’
‘Het inspireert mensen om te zien dat zoiets in zes maanden geregeld kan zijn. Het maakt nieuwe verzoeken en ideeën los. Twee weken nadat de data ontsloten waren, was de eerste app gemaakt, waarmee je kon zien wat er met het Nederlandse geld gebeurt.’
Is Twitter al een vast onderdeel van de politiek?
‘Veel Kamerleden gebruiken Twitter voornamelijk als zendmiddel, ze zeggen wat ze doen en wat ze vinden. Dat is natuurlijk, goed omdat het tot transparantie leidt. Maar de kracht van social media, die zit in het gesprek, gebruiken ze nauwelijks.’
‘Een mooi aspect van Twitter is ook fact checking. Als een politicus iets beweert, gaat een grote groep online gelijk na of het verhaal klopt. Dat kun je in een debat met een minister onmiddellijk gebruiken. Ook in de Kamer sta je permanent in contact met de buitenwereld.’
Wat is de zwakte van Twitter?
‘De platheid zit ‘m in de persberichtjes van 140 tekens zoals bijvoorbeeld Wilders ze verstuurt. Hij zendt alleen oneliners en gaat nooit het gesprek aan. Dat is effectief voor hemzelf – hij haalt er de kranten mee – maar een politicus is er ook om het gesprek aan te gaan en te voelen wat er in de samenleving leeft. Wilders volgt nul mensen op Twitter.’
Hoe kijk je naar de toekomst van het realtime web?
‘De ontwikkelingen volgen elkaar steeds sneller op. Twitter zal niet tot in de lengte van dagen bestaan, maar het realtime karakter zal blijven. De grote spelers op internet zullen elkaar op het punt van privacy en censuur gaan beconcurreren op vertrouwen, want we leveren een deel van ons leven over aan die bedrijven. Wie overtuigt ons er het beste van dat wat we doen en zeggen bij hen in goede handen is?’