Als er één ding duidelijk wordt uit het gesprek met Kennisnet directeur Toine Maes dan is het wel dat veranderingen in het onderwijs langzaam gaan. “Het onderwijs functioneert al tientallen jaren op een bepaalde manier, er zijn gevestigde belangen. Het is een tanker geworden en om die een paar graden een andere kant op te krijgen is best lastig.”  Maar dat komt naar de overtuiging van Maes niet voort uit onwil. Hij komt dagelijks enthousiaste leraren tegen die best anders willen. De vraag is allen hoe. Daar helpt Kennisnet bij. De organisatie krijgt jaarlijks 20 miljoen om lagere, middelbaren en MBO scholen te ondersteunen bij hun ict-gebruik. Daarbij vervult Kennisnet drie rollen: “Expert zijn: kennis opdoen en uitventen, innovatief zijn met experimenten en leverancier zijn voor faciliteiten/voorzieningen. Daarbinnen heb je een waaier aan activiteiten, maar we doen niet alles.”  Tachtig procent van de activiteiten van Kennisnet komt voort uit directe vragen uit het onderwijs en de andere twintig procent lopen ze voor de troepen uit.

“Nederlandse onderwijs denkt nog te veel in groepen en klassen”

Ict in het onderwijs is belangrijk omdat het aantoonbare kwaliteitsverbeteringen tot gevolg heeft. Aan de ene kant is het dankzij ict mogelijk om een aantal zaken te automatiseren, waardoor docenten meer tijd hebben om echt met onderwijs bezig te zijn. Aan de andere kant zijn er een aantal ict-toepassingen die bewezen rendement opleveren. Zo is bijvoorbeeld aangetoond dat door gebruik van Mindmapping in het voortgezet onderwijs leerlingen beter leren stuctureren en dat opgedane kennis langer blijft hangen. Maar dat gaat allemaal nog niet ver genoeg. “Ik vind dat het Nederlandse  onderwijs nog te veel in klasen en groepen denkt. Het gaat natuurlijk eigenlijk om het individu. (….) Nederland is een kennisland, daar moeten we het van hebben. Dat willen we op het hoogste niveau kunnen uitdragen. Dus moet elke leerling zich maximaal ontwikkelen.” Op dit moment is het nog te vaak zo dat een leraar les geeft op een niveau dat maar aansluit bij de helft van de klas. Een kwart van de leerlingen is al afgehaakt, omdat ze het niet snappen en een ander kwart is afgehaakt omdat ze het allang snappen. Leerlingen moeten dus individueler worden benaderd. “Ook daar kan ict een rol bij spelen”

“Dingen echt anders doen is een kwestie van visie en lef”

Op dit moment komt het nog te vaak voor dat een school in elke klas een digiboard hangt en denkt daarmee klaar te zijn. Maar zo werkt het niet in praktijk. Wanneer docenten niet weten wat ze met een digiboard kunnen doen dan is en blijft het gewoon een plat scherm. “Om dingen echt anders te doen is toch een kwestie van visie en  lef hebben.” Kennisnet ondersteunt daarbij. Zowel online als door docenten  en schoolmanagers de innovaties ook daadwerkelijk te laten zien.  Om die veranderingen ook in te voeren is een lobby nodig. Die moet uit het veld zelf komen. “Dat is niet onze taak. Wij zijn er voor het hele onderwijs. Wij vinden zo langzamerhand wel dat er stappen moeten worden gezet naar een nieuw onderwijsconcept, omdat we tegen de randen van ons huidige systeem aanlopen.” Maes kiest er aan de andere kant wel heel bewust voor om oog te hebben voor alle positieve dingen die ook in het onderwijs plaatsvinden. “Het kost geen enkele moeite om elke dag op een negatieve stoel te gaan zitten, maar dat moet je weigeren. Het helpt niet om daarop in te zoomen. Het is veel beter om met postieve voorbeelden, enthousiast  en optimistisch te zeggen: het gaat een keer veranderen.” Per slot van rekening wilde het overgrote merendeel van de docenten vijf jaar geleden nog niks weten van ict in het onderwijs. Terwijl tegenwoordig de wil er in ieder geval wel is. “Ict is niet meer weg te denken, docenten vragen erom.”

(Een verslag van @daalder)

De afleveringen van Top Names zijn via Soundcloud en iTunes als podcast beschikbaar dankzij sponsoring van Merchandise.nl.

Bekijk boven de samenvatting van vijf minuten (door Thierry van Remortel) en onder de complete aflevering.