De tijden waarin kunstenaar Micha Klein in een kelder van de kunstacademie met een kleine Amiga computer visuals maakte en daarmee de wereld versteld deed staan, zijn lang voorbij. De huidige schermen hebben enorme afmetingen en lopen soms door over de vloer. De projecties zijn verfijnd en steeds vaker 3d. “Alles wat je nu ziet was vijf  tot tien jaar geleden totaal onmogelijk. Voor ons in ieder geval niet te doen”, aldus Hidde Kross zakelijk leider bij Veejays.com. De toegenomen computerkracht heeft gezorgd voor een revolutie in videodecors. Maar, benadrukt Kross: “Techniek is belangrijk, maar het gaat echt om de creativiteit.”

Veejays.com is een club van 30 visuele artiesten, allemaal met eigen werkzaamheden of zelfs een eigen bedrijf. Veejays.com fungeert als boekingsbureau. Maar wel één waarbij niet op voorhand vast staat wat je boekt. “Wij bedenken samen met jou de juiste show en daar halen we dan de juiste artiest bij. Dus je kunt zeggen we zoeken iemand die heel erg van techno houdt en goed is in 3d of misschien zoek je wel iemand die goed is met dansers en een echte openingsact kan bouwen.” Naast boekingen regelt Veejays.com ook de opleiding voor een nieuwe,  jonge generatie. “Je meldt je aan voor een kennismakingsworkshop waarin je een dag lang zelf dingen gaat maken. Als je tot de beste hoort dan treedt je meteen op in Paradiso tijdens een studentenfeest. En de beste vijf stromen door naar een opleiding van een jaar en dat betekent elke woensdag een klasje en elk weekend naar de club. Dus onze leerlingen hebben verplicht uitgaan op hun curriculum.”

“Renderen in de cloud ”

Ondanks het feit dat er steeds meer mogelijk is dankzij sterkere computers, gaat er nog steeds heel veel tijd zitten in producties. “Als je kijkt naar EDC in Las Vegas, dan zie je de grootste ledmuur die ooit in Amerika is neergezet. Die muur is 136 meter breed. Het kost een paar minuten om van de ene naar de andere kant te lopen. Er staan dan ook 100.000 man te kijken naar al die ledschermen.  Als je zo’n show doet, dan ben je als je niet uitkijkt zo twee maanden zoet. Wij hebben bij Veejays mensen zitten die het soms in een maand doen, maar dan slapen ze niet. Dus ik kom soms naar kantoor en dan komt er soms om acht uur ‘s ochtends iemand lijkbleek naar buiten wandelen.” De meeste tijd gaat zitten in het renderen en het verfijnen van de show waardoor alles vaak opnieuw berekend moet worden.  “Maar er komen natuurlijk meer en meer en meer computers en op een dag zal dit ook in the cloud kunnen. Dat bestaat al wel maar het is nog erg duur.”

Inmiddels wordt de visuele artiest wel steeds meer op waarde geschat. De tijd van liefdewerk oud papier lijkt voorbij. “Er is natuurlijk altijd wel een neefje die ook wat kan, maar wij zijn niet het neefje. Die kan wel bij ons op de opleiding komen en dan wordt het zijn broodwinning misschien. Hij kan niet gratis weggeven waar hij van moet leven. Dus het begint wel in evenwicht te komen. We hebben heel veel te danken aan de hele grote festivals, aan de enorme opkomst van dance. Je kunt je voorstellen dat als iedereen daar 70 euro voor een kaartje betaalt en er zijn tienduizenden mensen, dat de productiebudgetten ook heel groot zijn.” Niet alleen de grote internationale festivals hebben bijgedragen aan het succes van de hedendaagse vj’s, ook het wereldwijde succes van de Nederlandse  dj’s speelt een belangrijke rol. “Dat is de perfect storm voor ons en voor deze hele scene. We zijn nu bezig voor één van de  grote drie, maar mogen niet zeggen wie. Voor deze mensen geldt vaak dat ze ook echt een personal vj hebben. Dus die zijn echt samen aan het produceren.”

“Een ster in je eigen videoclip ”

De vj beperkt zich heden ten dage al lang niet meer tot alleen dance of muziek. Je ziet het werk van vj’s tegenwoordig ook terug op televisie of bij culturele uitingen zoals bijvoorbeeld de opera. Veejays.com laat al twee jaar beelden zien in het Van Goghmuseum. “Dat wordt gedaan door steeds een ander koppeltje van onze jonge generaties. Ze krijgen digitaal een aantal werken van Van Gogh in een super hoge resolutie. Daar gaan ze zich dan een maand in verdiepen om het daarna aan het publiek te laten zien.” Kross zegt dat het weinig moeite heeft gekost het Van Gogh te overtuigen van de toegevoegde waarde van een dergelijke show. “Je ziet het direct wanneer we daar bezig zijn. Al die toeristen uit de hele wereld lopen omhoog waar ze de projectie goed kunnen zien. Dan pakken ze allemaal hun ipad tevoorschijn en dan staan ze het minutenlang te filmen, dus je ziet dat het voor die mensen een deel van de expositie is. Het Van Gogh museum is heb ook heel blij met ons, omdat ze willen benadrukken: hoe gaat het verder na Van Gogh. Hoe doen jonge makers het? Hoe ontwikkelt graffic design zich? Wij zeggen ook wel eens als Rembrand of van Gogh nu hadden geleefd met al die middelen, dan was 1 van die twee misschien ook wel vj geworden.”

En de ontwikkelingen staan niet stil. Er wordt op dit moment ook geëxperimenteerd met app achtige toepassingen. Niet geschikt voor een grote massa, maar op kleine schermen, mogelijk steeds meer op maat. “We willen kijken waar het heen gaat. Je kunt het bijvoorbeeld ook gebruiken om mensen in het klein te laten zien wat het gaat worden, voordat ze voor de echte show heel veel geld gaan uitgeven. Architecten zijn er ook dol op, want dan kun je eigenlijk een soort van sneak preview geven voordat je er zoveel ton aan hebt uitgegeven. Dus in die zin kan het ook een techniek zijn. Een dj kan makkelijk even die track laten horen, voor ons zijn dit soort middelen handig.” Maar daar blijft het niet bij. “Wat je wel ziet is dat we snel opnames in de zaal maken, onmiddellijk renderen en dan zijn mensen opeens hun eigen videoclip geworden. Dat kon met langzame computers natuurlijk niet. Je kunt ook veel meer camera’s tegelijk gebruiken. Ik ben ook met een groep bezig die met drones werken die 360 graden opnames maken en dan ook nog in 3d.” Kortom: we staan pas aan het begin. “Ik denk dat jij als toeschouwer deels deelnemer gaat worden. Dat dat wat jij doet, je bewegingen of misschien wat je zelf op je smartphone hebt en deelt, deel gaat uitmaken van de  show en dat die schermen zo alom aanwezig kunnen zijn dat je samen een poosje in een droom wereld verkeert Je komt in een compleet virtuele wereld terecht. Het wordt ook betaalbaar voor de kleinere podia, dus daar zul je meer toepassingen gaat zien. Het is op dit moment echt een hele leuke sector om in te werken.”

(Een verslag van @daalder)

De afleveringen van Top Names zijn via Soundcloud en iTunes als podcast beschikbaar dankzij sponsoring van Merchandise.nl.