Blockchain is voor veel mensen nog een volstrekt ongrijpbaar begrip. Het heeft iets met computers te maken en het onwrikbaar vastleggen van gegevens, maar wat dat kan betekenen in de dagelijkse praktijk blijft nog vaag. Het Groningse bedrijf Dutchain zoekt naar praktische toepassingen. “We leveren ‘software as a service’ oplossingen waarbij we gebruik maken van blockchain technologie en dan met name in echte productieomgevingen, dus niet in laboratoriumopstellingen en pilotprojecten. Wij zoeken naar de gevallen waar we daadwerkelijk  morgen iets kunnen implementeren wat gebruikt wordt door mensen op straat”, aldus founder Rutger van Zuidam.

Een voorbeeld is de Groningse Stadjerspas: een pas voor mensen met een minimum inkomen.”Daar hebben we smart vouchers voor ontwikkeld die alle transacties via de blockchain laten lopen. De afhandeling, de declaraties, ze gaan volledig geautomatiseerd. We zijn begonnen in januari met 5000 gebruikers en inmiddels zijn we meer dan verdubbeld qua gebruikers.” Met als grote voordeel voor de gebruikers dat ze niet telkens opnieuw hoeven aan te tonen dat ze recht hebben op de vouchers. Leuk voorbeeld, maar niet onmogelijk zonder blockchain, geeft Van Zuidam grif toe. “Die koppeling met één gemeente is leuk, maar wat je eigenlijk wil is een gemeenschappelijk gedeelde bron van waarheid op één plek, waar die blockchain voor zorgt, zodat veel meer partijen er gebruik van kunnen maken. Dus het wordt pas interessant als er veel meer partijen gebruik van maken. Daar is dit een geschikte omgeving voor: je geeft één keer het bewijs af en vervolgens ga je met meerdere partijen kijken wat je er allemaal op kunt gaan bouwen.“

“Blockchain moet er uiteindelijk niet toe doen ”

Van Zuidam moet regelmatig gemeenten en andere partijen zien te overtuigen om mee te werken aan nieuwe projecten waarbij blockchain een rol speelt. Zijn argumenten: “Het is efficiënter, goedkoper. Het biedt een hogere servicelevel, dus betere dienstverlening en veel minder frictie in het proces. Je verlaagt eigenlijk de toegang. Dat is niet allemaal dankzij blockchain, er zitten sowieso allemaal slimme interfaces in, maar je verhoogt de toegang tot regelingen en toeslagen die je wilt uitgeven in je gemeente. Je verhoogt de impact ervan:  je weet zeker dat het op de juiste plek terecht komt en aan de andere kant verlaag je voor alle partijen de administratieve lasten en de regeldruk. Dat is een prettig gesprek. En het  stuk over blockchain is maar een kleine alinea, want uiteindelijk moet dat er niet toe doen. Het gaat om de functionaliteit die de gebruikers, de gemeenten, de dienstverleners of de inwoners, kunnen gebruiken.”

De eindgebruiker zal merken dat dingen makkelijker gaan en minder tijd hoeven te kosten. “Ik noem ook wel eens het voorbeeld van de qr-code die we binnen nu en een paar jaar op facturen gaan zien. Die scan je, je geeft akkoord met je fingerprint en op dat moment is er betaald, de btw is aangegeven en betaald en de rekening is ingegeven en gearchiveerd in je boekhouding. Met één keer akkoord. Misschien nog een pincode als je dat wil, maar dit is in hoofdlijnen wat er gaat gebeuren. Dus heel Nederland stopt, als het goed is, binnen nu en 5 jaar met het overtypen van IBAN nummers, factuurnummers, PO nummers, het inkloppen van administratie dingen. En als je alleen al kijkt wat het kan opleveren aan besparingen: je bent digitale bruggen aan het bouwen.” De rol van blockchain in dat hele proces? De indentiteit van een persoon, zijn btw nummer en rekeningnummer  moeten in de blockchain worden vastgelegd. “Die checks, dat de informatie klopt, die stempeltjes wil je verzamelen in de blockchain. Je wilt niet dat het later aangepast kan worden, maar dat het 100% klopt. Het is een register waarin een gedane transactie wordt opgeslagen en niet meer kan veranderen. Het is daarmee vindbaar en daardoor betrouwbaar. De gebeurtenis leg je vast en het netwerk bereikt consensus: dus is het eens dat die gebeurtenis daadwerkelijk heeft plaatsgevonden.”

“Partijen zijn bezig met hoe ga ik mezelf opnieuw uitvinden ”

Partijen die eerder het idee kregen dat ze mogelijk overbodig zouden worden, denk aan de banken, verdiepen zich op dit moment op grote schaal in blockchain. “Wat je eigenlijk ziet is dat al die partijen bezig zijn met hoe ga ik mezelf opnieuw uitvinden. De ene partij doet het met innovatielabs aan de rand van de organisatie, de volgende doet het buiten de organisatie, of juist er middenin. Dat loopt parallel met de opkomst van nieuwe technische mogelijkheden en die gesprekken lopen steeds meer met elkaar op. Dus Nederlandse banken, maar ook de overheid, lopen tegen legacy problemen op: oude it-systemen. En ze lopen er tegenaan dat de samenleving genetwerkt is en allerlei dingen met elkaar wil verbinden en dat zij de poort nog steeds dicht hebben zitten. Api’s van banken waar je applicaties op kunt bouwen dat is nog niet echt realiteit. Dat laat bitcoin ons zien. Dat is eigenlijk een grote zandbak waar je nieuwe financiële producten en dienstverlening kunt ontwikkelen zonder de hinder van de oude systemen van banken en alle regelgeving die daarbij hoort. Dat is een inspiratiebron gebleken voor al deze partijen om zich te verdiepen in de blockchain en te kijken: wat kan ik verbeteren, hoe kunnen we anders met partijen gaan samenwerken. Ook buiten onze eigen sector.”

DutchChain organiseert van 10 tot en met 12 februari 2017 een blockchain hackathon. “Dan gaan we dan echt knallen op het onderwerp identity, één van de grootste vraagstukken voor blockchain: hoe kun je je identiteit digitaliseren zodat je het op internet makkelijk kunt gebruiken zonder dat je alles prijs geeft.” Vijfentwintig bedrijven en overheidsinstellingen zijn partner van het evenement, waarmee duidelijk wordt hoe zeer het onderwerp leeft. Eerdere hackathons lieten in 12 uur tijd al mooie tastbare resultaten zien. Van een volledig geautomatiseerde Twitter paywall tot paywall voor publishers. “Dus dan denk ik dan kun je in 3 dagen tijd heel veel doen. Je moet jezelf ook geen illusies maken, maar ik zeg: laten we maar eens beginnen te kijken wat je er mee kan en gewoon doen. Voorbij het gesprek raken. Dat is wat we hier gaan doen.”

 (Een verslag van @daalder)

De afleveringen van Top Names zijn via Soundcloud en iTunes als podcast beschikbaar dankzij sponsoring van  Merchandise.