Bewustzijn in machines, in diverse sessies kwam het aan de orde. Is intelligentie genoeg voor bewustzijn? Nee, dat is iets heel anders. Wij begrijpen intelligentie redelijk en kunnen dat een beetje ‘bouwen’ in computers, mits ‘narrow’ en met bepaalde taken, maar bewustzijn, dat is onhelder, zeker in technische termen. Er lijkt een zekere correlatie te zijn: hoe intelligenter een wezen, hoe meer bewustzijn hij in het algemeen heeft. Maar dat gaat niet op voor intelligente machines, vooralsnog. Mijn kat heeft meer bewustzijn dan Alpha- Go Zero.

Ik ben er niet zeker van dat artificial consciousness nodig is, maar dat waren de sprekers in het panel dat ik bezocht wel. Want anders gaan er dingen mis naar mate mens en machine meer vervlochten raken, naarmate meer beslissingen van machines komen en wij die moeten kunnen respecteren, of als de zogenoemde Singularity plaatsvindt. Vindt men. Ik lig hier niet wakker van, maar boeiend is het wel, en ik kan het fout hebben.

Ik blijf roepen: veel discussies hangen op ‘antropocentrisme’, op een beeld van de mens dat geprojecteerd wordt op machi- nes. Die machines doen iets van mensen na, schaken of zo, of een conversatie voeren. Ik vind dat geen afdoende reden om andere menselijke dingen op die machines te projecteren. Machines zijn echt anders, die ‘begrijpen’ vermoed ik niet, die klussen gewoon dingen voor elkaar.

Ik citeer graag Nederlands grootste informaticus, Edsger W Dijkstra, die vroeg: ‘kan een duikboot zwemmen?’ Dat is een goede en tegelijk onzinnige vraag. Toch? Vliegtuigen zijn toch geen projecties van vogels? Nou dan. Zo moeten autonome auto’s dus ook niet 1-op-1 vergeleken worden met menselijke chauffeurs, of juridische AI gevraagd worden om ‘menselijke transparantie’ (die irrationeel is). Vind ik. Dit is belangrijk hoor, het sluipt overal binnen, die projectie.

Michiel Buitelaar